Wednesday, May 13, 2015

Hatta ateistler bile...

"Söz sözdür ve sadece laikler filan değil, agnostikler hatta ateistler bile bir yemin edince gereğini yerine getirmek lüzumunu duyarlar." (Basından)

Bu cümlede iki yanlış kelime var. Biri "hatta", diğeri "bile".

Bir zamanlar "Marksist, Leninist ve hatta Maoist" vardı, "hatta" onu anımsatıyor, sanki ateizm agnostizmin beter bir derecesiymiş gibi. Türkiye'de ve dünyada yaygın bir kanıdır, ama yanlış. Kelimeleri doğru anlamda kullanırsan, beter olan agnostizmdir.

Tabiri 19. yüzyılda Oxford'da hoca olan Theodore Huxley icat etmiş. "Tanrı var mı yok mu bilmiyorum, bulunca haber veririm" gibi sefil bir şey kastetmemiş elbette. "Tektanrılı dinlerin tanrısı mantıken bilinemez" demiş, ve bunun mantıkî ve kaçınılmaz sonucu olarak, o tanrı hakkında herhangi bir şey bildiğini iddia eden herkesin yalan konuştuğuna hükmetmiş. Onun tanımlayıp adlandırdığı agnostizm "bilmiyorumculuk" değil, "bilinemezcilik". Nefes kesici ölçüde radikal bir tavır.

Söylediği şey aslında dincilerin utangaç bir şekilde itiraf ettiği şey. Varlığı var eden ve yok etme gücüne sahip olan "şey" hakkında doğru olan hiçbir önerme kuramazsın. Mekân ve zamanda sınırlı olmayı ima eden hiçbir sıfat atfedemezsin. Oysa insanoğlunun bildiği ve kavrayabildiği tüm sıfatlar zaman ve mekân içinde sınırlı olmayı ima eder. İrade atfedemezsin, çünkü irade, mekân ve zaman içinde sınırlı bir biyolojik varlığı varsayar. Dolayısıyla Allah şunu yaptı, şunu istedi, şunu emretti diye söylenenlerin tümü külliyen palavradır. Bilemeyeceğin bir şey hakkında beyanda bulunamazsın. Sonsuzdur desen de yalandır, sonludur desen de yalandır. Falan kişiyle dağda buluştu desen de yalandır, senin ibadetini önemsiyor desen de yalandır, taşralı cici kızların orasını burasını açmasına kızıyor desen de yalandır. Bilmediğin şey hakkında yapabileceğin tek şey susmak.

Ateizm yalnızca "yoktur" diyor. "Yoktur" demek "mantıken olabilir" ihtimaline açık kapı bırakır, ya da en azından bırakabilir. Mesela "kilerde kedi yok" dediğin zaman, teorik olarak kilerde kedi olabileceğini kabullenmiş olursun. Bu anlamda agnostizm o kapıyı da kapatıyor. "Kilerde wcjjjxkfg;; var mı yok mu bilemem, çünkü söylediğin şeyin bir manası yok" diyor, meseleyi temiz bir sonuca bağlıyor.

Onlar "bile" verdiği sözü tutuyorsa düşün artık...

*
"Bile" sözcüğünde "hiç beklemezdik, bak hele" iması var ki o da yanlış. Ateist demek sorumluluğu otoriteye yahut cemaat dayanışmasına havale etmeden vicdanıyla baş başa kalmayı seçen kişi demek. Sence hangisi daha dürüst olur? Hangisinin sözüne daha çok güvenilir? "Sorumlu benim" deme mertliğine sahip olan mı, "ben bilmem abim bilir" diye kaçan mı?

Vicdan dediğin (ki insanın ruhunun ta dibinde yatan HAK duygusudur) kısık sesle konuşur. Otoritenin buyurduğu, kalabalıkların bağırdığı, ceza korkusunun zihinleri kararttığı yerde sesi duyulmaz. Tuhaf olan ateistin doğru adam olması değildir. Asıl tuhaf olan öbürü: Ahlakî kararları atadan kalma ucuz formüllere, ya da hasbelkader mensup oldukları ümmetin sesi en cırtlak çıkanına terk edenlerden bile ara sıra düzgün adam çıkması. Bir tür mucizedir. İnsanın özünde var bir güzellik ki, din denilen ruh tutulmasına rağmen bazen ahlaklı olabiliyor.

"Dindarların ahlaka ihtiyacı yoktur çünkü onların dini var" diye kim demişti şimdi hatırlamıyorum, ama derin sözdür.

(Ahmet Turan Alkan'a selam, saygı ve sitemle)
  1. "Dindarların ahlaka ihtiyacı yoktur çünkü onların dini var" sözünün sahibi Halil Cibran'dır.

    Pekii... Sevan Abi, ne oldu da insanoğlu çok tanrılı dinlerin prime time dizisi tadından sıkılıp ali kıran baş kesen, biricik ve omnipotent bir tanrıyı yaratmaya koyuldu ?

    Bi deyiver Allah aşkına.
  2. Stalin, Mao, Hitler ve onlarin ateist yandaslari da kendi ideolojileri ugruna milyonlarca insani hasere gibi yok etmeyi becermisler. Sen ateist vicdanina o kadar guvenme.
    Yanıtla

    Yanıtlar





    1. Ateist vicdanına çok güvendiğime dair bir izlenim mi edindiniz? Nasıl?
    2. Vicdan bilgi acisindan tarafsiz bir guc degildir. 'Hak duygusu' dediginiz insanda yanlis sinyal verebilir.

      Yanlis anlamamissam, siz ateist insanin vicdani vahiy ve otoriteye boyun egmedigi icin 'dindar' insandan daha saglikli oldugunu soyluyorsunuz.

      Peki Columbia'da murekkep yalamis bir kisi olarak hic mi epistemology dersi almadiniz ? Vahiy disinda insanin epistemolojik acidan neyin dogru neyin yanlis oldugunu olcecek objectif bir olcunun olmadigini ogrenmediniz mi ?
  3. <<>> Bu lafin neye benzemis, biliyor musun ? "Elektrik kablo olmaksizin elektrik akimi atfedezmisin cunku elektrik bir elektrik kablosu varsayar" gibi bir laf. Tabii her elektrik muhendisi bunun yanlis oldugunu bilir. Senin metafizik ucman da aynen oyledir ya da en azindan oyle olabilir cunku mantiken hic de oyle senin varsaydigin gibi bir sinirlama yoktur.
  4. Islam'i ateizm ile yenebilecegini saniyorsan yaniliyorsun. Cunku eger tarih okuduysan ve ozellikle islam tarihini okuduysan goreceksin ki ancak silah gucu elinde oldu mu galip gelmis silah gucu baskasinin elinde oldu mu da maglup olmustur. Olay bu.